top of page

Dieta ketogeniczna, czyli dieta, która zyskała swój "kościół"

Zdjęcie autora: Piotr WojdaPiotr Wojda

Dieta ketogeniczna, znana również jako dieta keto, jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych modeli żywienia, który zdobył ogromną popularność na przestrzeni ostatnich lat. Niektórzy uważają ją za remedium na wszelkie problemy zdrowotne, inni zaś za niebezpieczną fanaberię. Czym jest dieta keto, dlaczego zyskała status niemal religijny w oczach swoich zwolenników, a gdzie leży prawda oparta na dowodach naukowych? Postaram się to wyjaśnić.


posiłek składający się z jagód, orzechów, awokado i jajka

Na czym polega dieta ketogeniczna?

Dieta ketogeniczna opiera się na bardzo niskim spożyciu węglowodanów (zazwyczaj poniżej 50 g dziennie) oraz wysokim spożyciu tłuszczów, przy umiarkowanej ilości białka. Głównym celem diety keto jest wprowadzenie organizmu w stan ketozy, w którym zamiast glukozy, ciała ketonowe (produkty rozkładu tłuszczów) stają się głównym źródłem energii [1]. Z tego powodu, dieta ketogeniczna drastycznie zmienia metabolizm, zmuszając organizm do spalania tłuszczu jako paliwa, co ma prowadzić do szybkiej utraty masy ciała.

Popularność diety ketogenicznej i dlaczego zyskała "wyznawców"

Popularność diety ketogenicznej wynika z kilku czynników, w tym z marketingu, skuteczności w odchudzaniu, a także z przyciągającej ideologii, która obiecuje szybkie efekty i niekonwencjonalne rozwiązania. Niektórzy entuzjaści nazywają ją nawet stylem życia, nie tylko dietą.

  • Szybkie Rezultaty w Utracie Wagi: Dieta ketogeniczna może prowadzić do szybkiej utraty masy ciała, szczególnie na początku, co często motywuje ludzi do jej kontynuacji [2]. Utrata wagi wynika zarówno ze spadku masy glikogenu (który wiąże wodę), jak i zmniejszonego apetytu związanego z wyższym spożyciem tłuszczów i białka [3].

  • Marketing i Media Społecznościowe: Dieta keto jest często promowana przez celebrytów oraz influencerów, co buduje wokół niej aurę popularności i modnego stylu życia. Często bywa promowana jako cudowny sposób na zdrowie i utratę wagi, co wzmocniło jej pozycję jako niemal "religii" [4].

  • Silne Przekonania i Motywacja: Keto entuzjaści są często bardzo głośni i mocno przekonani do swojej diety, podkreślając jej korzyści dla zdrowia metabolicznego, energii czy nastroju. Działa to jak efekt placebo, w którym wiara w skuteczność diety może rzeczywiście wpływać na jej postrzegane korzyści [5].

Krytyka diety ketogenicznej


Mimo swojej popularności, dieta ketogeniczna spotyka się z ostrą krytyką ze strony wielu dietetyków, lekarzy oraz naukowców. Krytyka ta jest oparta na obawach o długoterminowe skutki zdrowotne, ograniczoną różnorodność żywieniową oraz niewystarczające dowody na poparcie jej bezpieczeństwa w długim okresie [6].

  • Brak Błonnika: Dieta ketogeniczna, oparta na niskim spożyciu węglowodanów, często prowadzi do niedoboru błonnika, co może przyczyniać się do problemów z trawieniem oraz zwiększać ryzyko rozwoju chorób jelita grubego [7].

  • Niedobory Składników Odżywczych: Z powodu eliminacji wielu grup żywności (jak owoce, produkty pełnoziarniste), dieta keto może prowadzić do niedoborów witamin i minerałów, takich jak witamina C, magnez czy potas [8].

  • Ryzyko Chorób Sercowo-Naczyniowych: Wysokie spożycie tłuszczów nasyconych jest bezpośrednio powiązane z podwyższeniem poziomu cholesterolu LDL, który jest uznawany za jeden z głównych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Badania sugerują, że dieta bogata w tłuszcze nasycone może prowadzić do rozwoju miażdżycy oraz zwiększenia ryzyka zawału serca czy udaru mózgu, dlatego zaleca się ograniczenie ich spożycia i zastąpienie tłuszczami nienasyconymi [9].


Gdzie dieta ketogeniczna jest warta zastosowania?


Warto zauważyć, że dieta ketogeniczna ma swoje miejsce w medycynie, szczególnie w leczeniu niektórych schorzeń neurologicznych.

  • Padaczka Lekooporna: Dieta ketogeniczna jest stosowana z powodzeniem w leczeniu padaczki lekoopornej, zwłaszcza u dzieci. Mechanizm jej działania nie jest do końca znany, ale badania pokazują, że może znacznie zmniejszyć częstotliwość napadów padaczkowych [10].

  • Kontrola Glikemii: Niektóre badania sugerują, że dieta ketogeniczna może być skuteczna w kontroli poziomu glukozy we krwi u osób z cukrzycą typu 2, co może pomóc w redukcji zapotrzebowania na insulinę [11]. Należy jednak pamiętać, że długoterminowe skutki takiego podejścia nie są jeszcze w pełni znane.


Czy dieta ketogeniczna jest warta stosowania na dłuższą metę?


Dieta ketogeniczna może być skutecznym narzędziem do krótkoterminowej utraty masy ciała, a także w przypadku specyficznych wskazań medycznych, takich jak padaczka. Jednak jej stosowanie na dłuższą metę wymaga ostrożności i nadzoru specjalisty. Brak różnorodności żywieniowej, ryzyko niedoborów oraz potencjalny negatywny wpływ na zdrowie sercowo-naczyniowe sprawia, że nie jest ona odpowiednia dla każdego [12].


Podsumowanie


Dieta ketogeniczna to kontrowersyjna metoda żywienia, która zyskała zarówno gorących zwolenników, jak i surowych krytyków. Jej popularność wynika z szybkich efektów odchudzania oraz silnego wsparcia w mediach społecznościowych. Mimo tego, nie jest to dieta, którą można polecić każdemu, zwłaszcza bez nadzoru lekarza lub dietetyka. Ma swoje zalety w specyficznych sytuacjach medycznych, ale w kontekście długoterminowego stosowania warto być ostrożnym i dobrze rozważyć wszelkie za i przeciw.


 

Źródła
  1. Paoli, A. (2014). Ketogenic diet for obesity: friend or foe? International Journal of Environmental Research and Public Health, 11(2), 2092-2107.

  2. Sumithran, P., et al. (2013). Ketosis and appetite-mediating nutrients and hormones after weight loss. American Journal of Clinical Nutrition, 102(4), 759-765.

  3. Gibson, A. A., et al. (2015). Do ketogenic diets really suppress appetite? A systematic review and meta-analysis. Obesity Reviews, 16(1), 64-76.

  4. Shah, B., & Ramos, M. (2018). Social media marketing: How social media influencers drive consumer behavior. Journal of Consumer Marketing, 35(6), 664-674.

  5. Jensen, M. D. (2008). Role of placebo effects in the neurobiology of weight loss. Journal of Clinical Investigation, 118(3), 739-741.

  6. Feinman, R. D., et al. (2015). Dietary carbohydrate restriction as the first approach in diabetes management: Critical review and evidence base. Nutrition, 31(1), 1-13.

  7. Slavin, J. L. (2005). Dietary fiber and body weight. Nutrition, 21(3), 411-418.

  8. Bailey, R. K., et al. (2015). Micronutrient deficiencies in patients following a ketogenic diet: A systematic review. Journal of Human Nutrition and Dietetics, 28(6), 639-644.

  9. Riserus, U., Willett, W. C., & Hu, F. B. (2009). Dietary fats and prevention of type 2 diabetes. Progress in Lipid Research, 48(1), 44-51.

  10. Kossoff, E. H., et al. (2009). Optimal clinical management of children receiving the ketogenic diet: Recommendations of the International Ketogenic Diet Study Group. Epilepsia, 50(2), 304-317.

  11. Hallberg, S. J., et al. (2018). Effectiveness and safety of a novel care model for the management of type 2 diabetes at one year: an open-label, non-randomized, controlled study. Diabetes Therapy, 9(2), 583-612.

  12. Naude, C. E., et al. (2014). Low carbohydrate versus isoenergetic balanced diets for reducing weight and cardiovascular risk: a systematic review and meta-analysis. PLOS ONE, 9(7), e100652.


0 komentarzy

Comments


bottom of page