Babka płesznik (Plantago psyllium), znana również jako psyllium, jest rośliną, której nasiona od lat są stosowane jako naturalne wsparcie w problemach trawiennych. Dzięki swojemu bogactwu w rozpuszczalny błonnik, babka płesznik zyskała uznanie nie tylko w medycynie naturalnej, ale również w praktykach dietetycznych opartych na Evidence-Based Medicine (EBM). Jakie są jej korzyści dla układu pokarmowego i jakie dowody naukowe potwierdzają jej skuteczność? Sprawdźmy.
Czym jest babka płesznik?
Babka płesznik to roślina pochodząca z obszarów środziemnomorskich, a jej nasiona są bogate w śluzowaty błonnik, który ma zdolność wiązania wody. Po spożyciu nasiona pęcznieją, tworząc rodzaj żelu, który pozytywnie wpływa na perystaltykę jelit i zdrowie układu trawiennego. Błonnik z babki płesznik jest uznawany za prebiotyk, co oznacza, że stanowi pożywkę dla dobroczynnych bakterii jelitowych [1].
Regulacja wypróżnień i leczenie zaparć
Jednym z najlepiej udokumentowanych zastosowań babki płesznik jest leczenie zaparć. Badania kliniczne wykazały, że suplementacja babką płesznik może znacząco poprawić częstotliwość i jakość wypróżnień. Metaanaliza z 2012 roku wykazała, że psyllium jest skuteczniejszy od placebo w zwiększaniu ilości stolca oraz poprawie konsystencji, co szczególnie pomaga osobom cierpiącym na przewlekłe zaparcia [2].
Błonnik rozpuszczalny obecny w babce płesznik tworzy żel, który zmiękcza stolec, ułatwiając jego przemieszczenie się przez jelita. Co więcej, babka płesznik pomaga regulować czas pasażu jelitowego, co ma kluczowe znaczenie zarówno przy zaparciach, jak i biegunkach [3].
Wsparcie w zespole jelita drażliwego (IBS)
Babka płesznik może być również pomocna w leczeniu zespołu jelita drażliwego (IBS). Według badań klinicznych, suplementacja babką płesznik może pomóc w zmniejszeniu objawów takich jak ból brzucha, wzdęcia czy nieregularne wypróżnienia. Badanie z 2009 roku wykazało, że pacjenci z IBS, którzy spożywali psyllium, doświadczali znacznej poprawy w porównaniu do grupy placebo [4].
W przeciwieństwie do innych form błonnika, takich jak błonnik nierozpuszczalny, psyllium jest łagodniejszy dla przewodu pokarmowego, co sprawia, że jest bardziej odpowiedni dla osób z wrażliwymi jelitami [5].
Prebiotyczne właściwości i zdrowie mikroflory jelita
Babka płesznik jest uznawana za prebiotyk, co oznacza, że wspiera rozwój zdrowej mikrobioty jelitowej. Bakterie jelitowe rozkładają błonnik do krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA), takich jak kwas masłowy, które odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia jelit oraz wspomagają funkcje immunologiczne [6]. Zdrowa mikroflora jelitowa jest związana z poprawą trawienia, a także z obniżonym ryzykiem rozwoju chorób zapalnych jelit, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna [7].
Wpływ na poziom cholesterolu
Badania sugerują, że babka płesznik może również przyczynić się do obniżenia poziomu cholesterolu. Mechanizm ten jest powiązany ze zdolnością psyllium do wiązania kwasów żółciowych, co z kolei prowadzi do zwiększonej ich eliminacji z organizmu. W efekcie wątroba musi wykorzystać więcej cholesterolu do produkcji nowych kwasów żółciowych, co prowadzi do obniżenia jego poziomu we krwi [8]. Metaanaliza z 2018 roku wykazała, że regularna suplementacja psyllium może obniżyć poziom cholesterolu LDL nawet o 7% [9].
Potencjalne skutki uboczne i przeciwwskazania
Chociaż babka płesznik jest ogólnie uznawana za bezpieczną, jej stosowanie może prowadzić do pewnych skutków ubocznych, szczególnie jeżeli nie jest spożywana z odpowiednią ilością płynów. Może to prowadzić do uczucia wzdęcia, gazów lub nawet nasilenia zaparć. Dlatego zaleca się, aby podczas suplementacji babką płesznik pić duże ilości wody [10]. Osoby przyjmujące leki, zwłaszcza na cukrzycę, powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji, ponieważ psyllium może wpływać na wchłanianie niektórych leków [11].
Podsumowanie
Babka płesznik to naturalny i skuteczny sposób na wsparcie zdrowia układu trawiennego. Dzięki swoim właściwościom, psyllium pomaga regulować wypróżnienia, łagodzić objawy zespołu jelita drażliwego, a także wspierać zdrową mikroflorę jelitową. Jest to doskonały wybór dla osób zmagających się z problemami trawiennymi, jednak jak zawsze, przed rozpoczęciem suplementacji warto skonsultować się z lekarzem. Pamiętajmy również o odpowiedniej ilości płynów, aby uniknąć potencjalnych skutków ubocznych.
Źródła
Anderson, J. W., et al. (2009). Health benefits of dietary fiber. Nutrition Reviews, 67(4), 188-205.
Suares, N. C., & Ford, A. C. (2011). Systematic review: the effects of fibre in the management of chronic idiopathic constipation. Alimentary Pharmacology & Therapeutics, 33(8), 895-901.
McRorie, J. W. (2015). Evidence-based approach to fiber supplements and clinically meaningful health benefits. Part 2: What to look for and how to recommend an effective fiber therapy. Nutrition Today, 50(2), 90-97.
Bijkerk, C. J., et al. (2009). Soluble or insoluble fibre in irritable bowel syndrome in primary care? Randomised placebo-controlled trial. BMJ, 339, b3154.
Eswaran, S., et al. (2013). Fiber and functional gastrointestinal disorders. American Journal of Gastroenterology, 108(5), 718-727.
Slavin, J. (2013). Fiber and prebiotics: mechanisms and health benefits. Nutrients, 5(4), 1417-1435.
Guslandi, M., et al. (2000). Role of probiotics in Crohn's disease. Journal of Clinical Gastroenterology, 31(3), 302-304.
Anderson, J. W., & Sando, N. M. (1991). Metabolic effects of high-carbohydrate, high-fiber diets. American Journal of Clinical Nutrition, 54(5), 820-826.
Pal, S., & Khossousi, A. (2018). The effect of psyllium fibre on lipoproteins, blood pressure, and weight: A systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials. European Journal of Clinical Nutrition, 72(5), 628-639.
Voderholzer, W. A., et al. (1997). Clinical response to dietary fiber treatment of chronic constipation. American Journal of Gastroenterology, 92(1), 95-98.
Singh, B. (2007). Psyllium as therapeutic and drug delivery agent. International Journal of Pharmaceutics, 334(1-2), 1-14.
Comentarios